Jednym z ważniejszych elementów organizmu kobiety jest układ endokrynny. Układ hormonalny złożony jest z gruczołów dokrewnych i komórek, odpowiedzialnych za wyprodukowanie odpowiednich hormonów. Ich rolą jest zaspokojenie wiele istotnych dla organizmu zadań. Każdy hormon wspiera inne obszary działań, a ich wydzielanie jest kontrolowane przez organizm. Niewłaściwe działanie układu może być przyczyną zaburzenia pracy różnych narządów, negatywnie wpływać nie tylko na samopoczucie, ale i na układ nerwowy.

Najczęściej doświadczaną przez kobiety dysfunkcją układu hormonalnego jest choroba Hashimoto, tj. przewlekłe zapalenie tarczycy. Niełatwo ją zdiagnozować, a leczenie koncentruje się na niwelowaniu skutków, a nie – przyczyn. Chorobę nie tak łatwo od razu rozpoznać, ale do najczęstszych objawów należą: suchość skóry, przewlekłe zmęczenie, podwyższony cholesterol, obfite miesiączki.

Pod względem medycznym, Hashimoto jest tzw. schorzeniem z autoagresji, co oznacza, że w wyniku błędu w układzie odpornościowym, organizm działa przeciwko sobie – rozpoznaje białka tarczycowe i zwalcza je, traktując jako wrogie, co sprawia że osłabiona zostaje aktywność enzymu, którego rolą jest synteza hormonów tarczycy.

Choroby hormonalne rzadziej dotykają mężczyzn, za to borykają się z nimi często kobiety. Właściwie też trudno określić wiek najczęściej dotykanych zaburzeniami hormonalnymi przedstawicielek płci pięknej – Hashimoto może przytrafić się zarówno dojrzałym kobietom, jak i dzieciom. Hashimoto występuje często u osób cierpiących na cukrzycę typu 1, jak również u osób, które mają tę chorobę w genetycznej historii rodziny. Nie jest rzadkie, że matka posiada chorobę Gravesa-Basedowa, która wywołuje nadczynność tarczycy, a jej potomstwo płci żeńskiej cierpi właśnie na Hashimoto, które wiąże się z niedoczynnością gruczołu.

Największym problemem jest fakt, że Hashimoto może się rozwijać przez wiele lat i przybierać postać potencjalnie bezobjawową. Tymczasem kłopoty z koncentracją i pamięcią, zmęczenie, nadmierna nerwowość, wypadanie włosów, problemy z wagą, lęki, depresja i wiele innych objawów okazuje się mieć wspólną przyczynę, u podstaw której leży gospodarka hormonalna kobiety.

Hashimoto to nie jedyna, choć jedna ze skrajnych form dysfunkcji pracy hormonów żeńskich. Ogólnie za tzw. burzę hormonów u kobiet odpowiadają estrogeny i progesteron. Istotny jest także testosteron. Estrogeny oddziałują na znaczącą zmienność nastroju. Zwiększają także ochotę na seks. Jeśli w organizmie kobiety jest za niski współczynnik estrogenów, wówczas pojawiają się nieregularne miesiączki. Mogą też wystąpić problemy z poczęciem dziecka. Nadmiar z kolei może doprowadzić do guzów jajników. Za nieregularność miesiączek, a także często i za obfite krwawienia odpowiada progesteron. Mała ilość tego hormonu może być przyczyną poronienia.

Lista kobiecych hormonów odpowiadających za codzienne funkcjonowanie jest znacznie dłuższa. Androgeny, tj. testosteron i androstendion to hormony wytwarzane przez nadnercza i jajniki. Niski poziom testosteronu wpływa na obniżenie libido oraz często dotkliwe pogorszenie samopoczucia. Natomiast wysokie stężenie androgenów może być przyczyną pojawiania się nadmiernego owłosienia i zmian w sylwetce.

Badania hormonów zwykle wykonuje się, planując ciążę lub stojąc w obliczu menopauzy, ale to zdecydowanie za rzadko. Jak twierdzą endokrynolodzy, najbezpieczniej jest regularnie się badać. Jeśli chodzi o testy hormonów tarczycy powinno się je wykonywać od 20. roku życia i co roku je powtarzać. Podobnie rzecz się ma w przypadku niedoczynności tarczycy. W pozostałych przypadkach najlepiej zrobić badania ogólne pod okiem lekarza endokrynologa, który skieruje na właściwe badania specjalistyczne.