Chyba każdy doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że należy dbać o własne zdrowie. Regularny ruch fizyczny, unikanie szkodliwych nałogów, jak np. palenie tytoniu czy nadużywanie alkoholu oraz szeroko pojęta prewencja – wszystko to może nam zagwarantować optymalne samopoczucie i utrzymać nas w zdrowiu. Jednakże często zapomina się na bardzo ważnej składowej skutecznej prewencji – badaniach profilaktycznych.

Badania profilaktyczne (okresowe, kontrolne) to chyba najlepsza forma pilnowania zdrowia organizmu, a to z racji ich niezwykłej skuteczności. O ile często sam pacjent jest w stanie stwierdzić, że coś jest nie tak z jego zdrowiem/ciałem (np. wyczuwalne grudki w piersi) to badania kontrolne dają niejako wgląd bezpośrednio do naszego ciała. Przecież istnieje wiele chorób czy przypadłości, które mogą nie dawać przez długi czas jakichkolwiek objawów – czujemy się dobrze, idziemy na badanie krwi i się okazuje, że jednak coś nas „żre” od środka.

Profilaktyka jest jednym z najważniejszych składowych dbania o zdrowie i to właśnie badania okresowe są jej podstawą. Według statystyk rok w rok rośnie liczba osób, które regularnie poddają się kontroli. Dzięki temu udało się wykryć u wielu wczesne stadia nowotworów lub inne groźne choroby. Niestety przekładanie lub odwlekanie badań (a nawet po prostu o nich nie pamiętanie) to częsta praktyka. Być może dlatego, że wiele osób nie wie dokładnie, kiedy i jakie badania wykonać. Służymy zatem pomocą.

Badania profilaktyczne inaczej można określić jako okresowe (nie chodzi o to, wykonywane w związku z pracą) lub kontrolne. Można je podzielić generalnie na dwa rodzaje: badania ogólne i badania specjalistyczne. Celem tych pierwszych jest generalne przyjrzenie się stanowi organizmu natomiast te drugie służą najczęściej w celu potwierdzenia konkretnego schorzenia i ewentualnie dobrania skutecznego sposobu leczenia. Bardzo często się uzupełniają lub te specjalistyczne są rozwinięciem tych ogólnych.

Badania ogólne powinno się wykonywać w regularnych odstępach czasu, np. raz do roku. Dotyczy to zwłaszcza starszych ludzi, z kolei osoby w wieku dojrzewania nie muszą aż tak często sprawdzać swojego stanu zdrowia. Zaliczyć do nich możemy:

Badanie morfologii krwi – jedno z najważniejszych i równocześnie podstawowych badań. To właśnie analiza składu krwi pozwala określić dokładny stan organizmu i wykryć ewentualne (niestety nie wszystkie) choroby. Dzięki takiemu badaniu można dowiedzieć się np. o niedokrwistości, powstałym w organizmie stanie zapalnym czy też oszacować jego odporność.

Lipidogram (poziom cholesterolu we krwi) – tutaj celem jest zbadanie poziomu cholesterolu (frakcji LDL i HD) oraz kluczowych w chorobach krążenia, trójglicerydów. Takie badanie warto przeprowadzać regularnie raz na 3 lata, a zwłaszcza po 50 roku życia. Dzięki lipidogramowi można potwierdzić lub wykluczyć np. chorobę wieńcową czy miażdżycę. Badanie poziomu cholesterolu we krwi jest bardzo ważne w profilaktyce udaru mózgu.

Za badanie ogólne można również uznać analizę składu moczu lub/i kału. Warto tutaj odnotować, że badanie moczu powinno być wykonywane średnio raz do roku. Jest bardzo łatwe do przeprowadzenia, a jego wyniki mogą posłużyć do zdiagnozowania niektórych infekcji (w tym intymnych) lub ewentualnych chorób. Z kolei badanie poziomu glukozy na czczo pomoże w prewencji lub zdiagnozowaniu cukrzycy. Warto to zrobić raz na 3 lata.

EKG, RTG (klatki piersiowej) oraz klasyczne badanie ciśnienia tętniczego krwi to także podstawowe badania, które należy wykonywać co 2-3 lata. Osoby starsze powinny rozważyć poddawanie się im raz do roku, aby mieć lepszą kontrolę nad swoim zdrowiem. Kobiety powinny raz na 3 lata poddać się badaniu cytologicznemu, zwłaszcza jeżeli prowadzą regularne życie seksualne. Tutaj również zarówno panie, jak i panowie mogliby rozważyć badania w kierunku chorób przenoszonych płciowo, jak np. żółtaczki i rzeżączki.

Kobiety raz na 3 lata powinny badać piersi – mammografia/USG (również od czasu do czasu we własnym zakresie – badając się palpacyjne, czyli dotykiem),a mężczyźni jądra (ale również prostatę). Warto odnotować, że im osoba jest starsza tym okres, w jakim regularnie powinna poddawać się badaniom się skraca. Zazwyczaj przyjmuje się, że wszystkie powyższe badania osoby po 50 roku życia powinny przechodzić nawet raz na rok. Wyjątkiem jest klasyczne badanie kontrolne stanu uzębienia, które przeprowadza stomatolog. Dobrze by było, gdyby zaglądał do ust średnio co pół roku.

Lista badań nie jest krótka, ale niektóre z nich są naprawdę łatwe do przeprowadzenia (jak np. wspomniane badanie moczu czy kału). Wszystkie za to są stosunkowo skuteczne i mogą wydatnie pomóc w ewentualnym zdiagnozowaniu potencjalnych chorób, które odpowiednio wykryte i przy podjętym leczeniu można niejako zdusić w zarodku. I to właśnie dlatego regularne poddawanie się badaniom kontrolnym jest takie ważne.